Słówko na dziś: Metodyka/Metoda

O tutaj, będziemy mieli duuuży kłopot. Dlaczego? Dlatego, że jakieś … od języka polskiego jednak mają czasami problem z myśleniem logicznym. Zacznijmy od tego, co chcemy tym słowem zamienić, jakie słowo angielskie?

Ktoś się domyśla? Podpowiem w zdaniu.

Wybraliśmy metodykę scrum.
Metodykę jaką stosujemy…

Już lepiej? Jak nie, to zamieńcie słowo metodyka na metodologia i zobaczcie czy już świta?

Tak, w angielskim używamy słowa methodology do określenia pewnych aspektów w programowaniu. Na przykład software development methodology czy Scrum methodology czy też we are using XP methodhology. Co przeważnie tłumaczy się na polski jako metodologię wytwarzania oprogramowania czy metodologię Scrum czy wykorzystujemy metodologię XP.

Zgodnie z definicją słowa metodologia:

nauka o metodach badań naukowych stosowanych w danej dziedzinie wiedzy

Definicja powinna być zrozumiała jak wiemy co oznacza końcówka -logia.

To wiedząc co to jest metodologia, zamieńmy nasze testowe zdania na definicję słowa:

Nauka o metodach wytarzania oprogramowania - ma sens!
Nauka o metodach Scrum
Wykorzystujemy naukę o metodach XP

Jak dla mnie, 2 z tłumaczeń już nie mają sensu. Po pierwsze Scrum już jest metodą a nie dziedziną wiedzy o wytarzaniu oprogramowania. Po drugie jak możemy wykorzystać naukę o metodach w projekcie? No chyba, że naszym projektem jest zdefiniowanie nowej metody.

To jakie mamy opcję zamiany tego na coś co będzie bardziej poprawne?

W słowniku polskim istnieją dwa słowa, metoda i metodyka. Każde z nich jest ciutkę inne i ma inny zakres działania.

Zacznijmy od słowa metoda:

świadomie stosowany sposób postępowania mający prowadzić do osiągnięcia zamierzonego celu

Czyli na przykład wykorzystujemy metodę XP – czyli świadomie wykorzystujemy sposób postępowania XP w celu osiągnięcia zamierzonego celu. To zaczyna mieć już więcej rąk i nóg niż metodologia. Jednak, metoda jest to jeden sposób postępowania, a XP może mieć więcej niż jedną jedyną metodą postępowania. Tak naprawdę, XP jest zbiorem metod, które możemy wykorzystać do osiągnięcia celu.

I tutaj wchodzi słowo metodyka:

zbiór zasad dotyczących sposobów wykonywania jakiejś pracy

Która wyraźnie zawiera w definicji, zbiór zasad. A tym zbiorem zasad może być zbiór metod.

A więc:

wykorzystujemy metodykę XP, która wymusza na nas stosowanie określonych metod w procesie wytarzania oprogramowania.
Metodyka Scrum

Podsumowanie

Możemy więc to wszystko zamknąć w następującą “zależność”:

Metodologia > metodyka > metoda

Przy czym: metodologia to nauka o metodach w danej dziedzinie, zaś metoda świadomy sposób postępowania do osiągnięcia celu, który jest zdefiniowany, zamknięty w zbiorze dostarczonym przez metodykę.

Takie stosowanie tych słów ma ręce i nogi, jednak, jeżeli się dobierze do różnych słowników i poczyta wiele różnych znaczeń słów, można dość do wniosku, że każde z tych słów można stosować zamiennie (w większości przypadków). Dzieje się tak przez rozmyte definicje słownikowe i nic na to nie poradzimy, że czasami niektóre mądre głowy lubią robić skróty myślowe. Dla potwierdzenia tych słów, możecie przeczytać sobie poradę na stronach PWN dotyczącą tych trzech wyrazów.

Ja sam od lat stosuje takie założenie jakie podałem w podsumowaniu. Takie rozumowanie jakie jest opisane w tym poście, także ma jedna z osób z naszego światka polonistycznego do której wysłałem zapytanie (kto, nie napiszę bo nie poprosiłem o zgodę i możliwość publikacji jego/jej wypowiedzi, a mogłem, ale byłem głupi i mądry po fakcie).

A więc skoro już wiecie na czym polega różnica, to jak często stosowaliście słowo metodologia w miejscach gdzie nie powinno być stosowane? :) Ja wiem, że bym oblał inżyniera przez to :)